PQT

Trong đời sống báo chí nước nhà, xuất hiện một số nhà báo sau khi  rời ghế quản lý - do áp lực công việc ít hơn “trở thành những con gà đẻ trứng vàng”, thật ấn tượng. Trong số ấy có nhà báo Phạm Quốc Toàn (PQT), nguyên TBT báo Bà Rịa- Vũng Tàu (BR-VT), nguyên TBT tạp chí Người làm báo, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam (2005 - 2015) ...

Vào tuổi “xưa nay hiếm”, nhưng PQT vẫn “tả xung hữu đột “trên cánh đồng chữ nghĩa. Mùa thu năm 2019, PQT trình làng tập sách mới: CÁ CHÉP HOÁ RỒNG (Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ), dày 300 trang.

Đây là tập sách thứ 13 (từ năm 2012) của nhà báo khởi nghiệp từ báo Quân đội Nhân dân (QĐND), sinh ra từ làng Phúc Trạch (Hương Khê - Hà Tĩnh) - nơi có cây dó trầm “đặc chủng” & giống bưởi nổi tiếng từ thời Nguyễn.

Từ chiến trường anh trở về giảng đường, tốt nghiệp đại học báo chí, trường Tuyên giáo Trung ương (Khóa I, 1969- 1973). Về báo QĐND, chỉ trong thời gian ngắn, PQT đã khẳng định được vị thế của một cây viết chủ lực ở một tờ nhật báo uy tín. Bên cạnh mảng chính luận với những bài bình luận thời sự quốc tế sắc bén, PQT còn là tác giả của những tiểu phẩm dí dỏm, hài hước và châm chích thói hư, tật xấu dưới các bút danh: Ong Vò Vẽ, Bò Cạp,Tư Mã Tấu...

Và, hình như sở trường, thế mạnh ấy của nhà báo họ Phạm, sau các tác phẩm “Tôi nói bằng mồm tôi”, “Con voi chui lọt lỗ kim”, “Đời và nghề”, nay lại được tác giả trình làng trong tập tiểu luận và tiểu phẩm mang hơi thở hừng hực của cuộc sống “Cá chép hóa Rồng”. Tôi đọc một mạch CÁ CHÉP HOÁ RỒNG và ngỡ ngàng khi thấy những vấn đề thời sự nóng hổi trong nước và quốc tế được tác giả đưa vào sách như người ta vừa lấy từ trong lò tấm bánh mỳ nóng giòn.

Tập sách chia thành hai phần. Phần 1 gồm 10 bài tiểu luận luận bàn về đời sống báo chí & khắc họa chân dung những người đồng nghiệp, đồng đội của PQT. Phần lớn họ đã “hưu đời nhưng không hưu chữ”. Đó là những tên tuổi trong làng báo chí cách mạng Việt Nam như: Hà Đăng, Phan Quang, Nguyễn Hồng Vinh,  Trần Bá Lạn, Nguyễn Xuân Lương, Trần Văn Hiền, Kim Toàn, Mai Sông Bé...
Phạm Quốc Toàn đã dành những trang viết với tình cảm đặc biệt để nói về đồng nghiệp, đồng đội của mình ở báo QĐND - những nhà báo chiến sỹ nay đã rời quân ngũ nhưng vẫn giữ được lửa lòng, lửa nghề. Đó là các đại tá nhà báo: Khánh Tường (Phạm Đình Trọng), Trần Thế Tuyển, Lê Liên, Trần Hồng...

Có lẽ những tiểu luận ở phần 1 tập sách với việc phác thảo “Nghề Tổng biên tập”, chân dung những nhà báo đã có đóng góp nhất định cho diện mạo, truyền thống của nền báo chí cách mạng Việt Nam chỉ là đề dẫn để PQT nói đến thực trạng cuộc sống đương đại với sự đa chiều, đa nghĩa, phong phú và phức tạp. Trong đó sự hiện diện và trách nhiệm của giới báo chí nói chung và các nhà báo, nói riêng là không nhỏ.

Mở đầu bằng câu chuyện bức phù điêu “Cá chép hoá Rồng “ mà thầy và trò trường Sản Sả Hồ trên chót vót Hoàng Su Phì - Hà Giang tặng nhà báo lão thành Phan Quang, nguyên Tổng giám đốc Đài TNVN, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam để cảm ơn ông đã gửi tặng nhà trường số tiền 500 triệu đồng mà ông bà đã dành dụm cả đời mình để xây dựng ngôi trường mới. Từ bức phù điêu đến chuyện cổ tích cá chép hoá Rồng, tác giả muốn gửi gắm thông điệp rằng, không có việc gì khó, nếu ta biết vượt lên chính mình, như cá chép vượt vũ môn để hoá Rồng. Và, điều này nữa, từ lâu trong tâm khảm PQT nhà báo lão thành Phan Quang đã là một thần tượng; thì nay tác giả muốn mượn tấm gương lớn này để người đời nói chung và những người làm báo nói riêng noi theo. Hãy như nhà báo Phan Quang và các nhà báo “bút sắc, lòng trong, tâm sáng” khác làm tất cả những gì có thể làm được để tiếp sức cho “ Cá chép hoá Rồng” !

Với cách viết dí dỏm, 38 tiểu phẩm (phần 2), PQT tập trung phác thảo bức tranh cuộc sống đương đại với những mảng màu tối sáng khác nhau, nhưng có chung một mẫu số là trách nhiệm xã hội của người làm báo. Các tiểu phẩm: Chớ tô hồng; Niềm vui từ những điều như thế; Bố láo -  bố lếu; Hỡi các tửu vương; Nhiều tiền để làm gì; Viết để làm gì?; Băng rôn bị hạ; Người giàu cũng khóc .... mỗi bài một nét tô đậm điều đó .

Lấy cảm hứng từ một vụ án thời sự, tốn nhiều giấy mực của báo chí, trong câu chuyện với bạn bè bên dòng sông Thương thơ mộng, Phạm Quốc Toàn bàn luận về: Nhiều tiền để làm gì? Đương sự trong vụ án “đình đám “này thưa với toà rằng, nhiều tiền để ...“ tan đàn, xẻ nghé “. Còn PQT đưa ra thông điệp, nhiều tiền mà không biết “đối xử “ đúng mức với đồng tiền sẽ dẫn đến hậu họa không chỉ cho gia đình “đại gia cà phê “, mà còn của toàn xã hôi; phương hại đến thuần phong mỹ tục, đạo vợ chồng vốn đã là truyền thống văn hoá tốt đẹp mà cha ông ta để lại.
Khép lại phần 2 cũng là khép lại dòng chảy suy ngẫm của tác giả về những vấn đề đa dạng và phức tạp đang diễn ra trong đời sống xã hội, PQT bàn về một vấn đề tưởng như nặng tính chuyên môn mà thực sự sâu sắc về đạo đức, trách nhiệm xã hội của người làm báo, đó là: “Nhà báo nói thêm”, “Nhà báo cũng là công dân”, “ Viết để làm gì ? … Có mặt trong một cuộc tọa đàm về : “Nhà báo và mạng xã hội”, PQT dẫn tôn chỉ mục đích nghề báo mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “ Trước khi cầm viết, các nhà báo nên tự hỏi mình: viết cho ai, viết để làm gì và viết như thế nào? “ . Mỗi người cầm bút trong thời đại công nghiệp 4.0 này (sở hữu các trang mạng ) có thể ví như một “ Tổng biên tập”. Hãy tự vấn “Viết để làm gì ?” để có trách nhiệm với những thông tin mà mình “ tung” lên mạng xã hội...

Với những thông điệp ấy, CÁ CHÉP HOÁ RỒNG của nhà báo, nhà văn Phạm Quốc Toàn thực sự cần thiết cho những người làm báo, nói riêng và đông đảo người đọc, nói chung.

Trần Thế Tuyển

(Nguyên Tổng Biên tập báo Sài Gòn Giải Phóng)

Chia sẻ liên kết này...